Parę miesięcy temu można było przeczytać, że Steven Spielberg rozważa wyprodukowanie kolejnego ambitnego filmu, do którego scenariusz, na podstawie książki Davida I. Kertzera pt. „Porwanie Edgarda Mortary”, pisze Tony Kushner, z którym Spilberg już współpracował. Przypomnijmy więc historię odebrania rodzicom żydowskiego chłopca przez Inkwizycję w 1858 roku, sprawę, która odbiła się echem na całym świecie. Wydarzenie to uwiecznił niemiecki malarz Moritz Daniel Oppenheim (1862). 

Joshua Trachtenberg, historyk amerykański, który zajął się zbadaniem średniowiecznych źródeł antysemityzmu, w swojej książce, wydanej przez Yale University Press w 1943 roku, pt. „Diabeł i Żydzi. Średniowieczna koncepcja Żyda a współczesny antysemityzm”, w następujący sposób przestawia Żyda „jakim widziało go średniowieczne chrześcijaństwo: czarownik, morderca, ludożerca, truciciel, bluźnierca, uczeń diabła w całej okazałości”. Jednocześnie zadaje pytania: „Ale skąd się wzięła taka koncepcja? Jaki był jej początek? I dlaczego rozkwitła szczególnie w XIII i XIV stuleciu? Co za czynniki nagle uaktywniły się w tej epoce, aby uczynić z Żyda czarną bestię ówczesnej Europy?”

W 1894 roku rosnącą uwagę prasy europejskiej budziły wydarzenia w Galicji, skąd donoszono, że bandy chrześcijańskiego motłochu, podburzane przez pewnego księdza, napadają na Żydów i rabują ich dobytek, dlatego kardynał Rampolla wysłał depeszę do nuncjusza w Wiedniu z prośbą o zbadanie sprawy.

„Ksiądz Stojałowski, donosił nuncjusz, jest szlachcicem i byłym jezuitą. »To człowiek obdarzony nieprzeciętną inteligencją, utalentowany pisarz i znakomity mówca«. Stojałowski »stoi na czele ruchu socjalistycznego w Galicji. Agituje wśród chłopów, którzy go wielbią i wspierają finasowo. Podburza wieś, szerzy nienawiść do bogaczy i biskupów, chce zniszczyć ich autorytet. A wszystko to czyni, twierdząc (z wielką hipokryzją i na szkodę ludności wiejskiej), że upowszechnia nauki Ojca Świętego w dziedzinie socjalizmu«”. A miał się czym podpierać, bowiem przed kilku laty odwiedził Watykan, gdzie otrzymał zaszczytny tytuł monsignore. „Jak informował Agliardi, trzech biskupów galicyjskich nadesłało mu ostatnio depeszę ze skargą na księdza”. /David I. Kertzer „Papieże a Żydzi”, Wydawnictwo W.A.B, Warszawa 2005, s. 232/ 

Pierwszy wpis na tym blogu, noszący tytuł „Marcin Luter a KWESTIA ŻYDOWSKA” traktuje w pewnym stopniu o wpływie nauczania niemieckiego reformatora na antysemityzm niemiecki. Tym razem chciałem zwrócić uwagę na przypadek katolickiej Austrii. I tak jak obiecałem, sięgnę do pracy profesora Davida I. Kertzera pt. „Papieże a Żydzi”. We wstępie profesor w następujący sposób wprowadza czytelnika w temat katolickiego antysemityzmu w Austrii (któremu poświęcił oddzielny rozdział): „Oczywiście poszukując źródeł nazistowskiego antysemityzmu, musimy pamiętać, że w Niemczech było więcej protestantów niż katolików. Jednak przedmiotem tej pracy nie jest nazizm. Pragnę w niej natomiast podjąć wezwanie papieża Jana Pawała II i zająć się historyczną rolą Kościoła rzymskokatolickiego w popieraniu niechęci do Żydów i prześladowaniu ich. W szczególności zamierzam prześledzić kwestię, czy tradycyjny stosunek katolicyzmu do Żydów przerodził się istotnie w nowoczesny antysemityzm.