Chrześcijanie znają wypowiedź Jezusa na temat tego, jakie jest największe przykazanie z wszystkich przykazań Pisma Świętego. Większość kojarzy tę jego wypowiedź z dwoma przykazaniami miłości, które podsumowują całą Torę i Proroków. Niestety, trzeba to powiedzieć, że niewielu kojarzy pierwszą część pierwszego przykazania miłości. Zobaczmy jak Jezus odpowiada uczonemu w Torze, według relacji ewangelii Marka (12:29 NTPŻ): „Najważniejsza [micwa, co znaczy ‘przykazanie’] jest: Sz’ma, Isra’el, Adonai Eloheinu, Adonai echad (Słuchaj, Isra’elu, PAN nasz Bóg, PAN jest jeden)”.
Ta, pierwsza część przykazania miłości, którą cytuje Jeszua, znana jest każdemu Żydowi. Jest to pierwsze zdanie z języku hebrajskim, którego uczą się dzieci w religijnych domach żydowskich. Słowa te towarzyszą praktykującemu Żydowi w codziennej modlitwie porannej i wieczornej. Są to też słowa, które powinny towarzyszyć mu, gdy umiera.
Chciałbym przytoczyć fragment książki wydanej w 1939 roku, autorstwa Tadeusza Zadereckiego, które w piękny sposób ukazują uniwersalizm tych słów.
„Każdy, kto weźmie do ręki oryginalną Biblię hebrajską i spojrzy na werset Księgi Powtórzonego Prawa VI,4, zwróci zapewne uwagę na następujące zjawisko: otóż zasadniczy werset tego ustępu, stanowiący naczelne wyznanie wiary Izraela (Szema Jisrael, Adonaj Elohenu Adonaj Echad — »Słuchaj, Izraelu, Pan, Bóg nasz, Pan jeden jest«) zawsze jest pisany i drukowany różnymi typami czcionek. Niektóre z nich mianowicie, i to w zgoła dziwnych miejscach, są większe od innych, a nad nimi widnieje gwiazdka. Są to litery Dalet i Ajin, kończące odpowiednio: pierwszy wyraz Szema — »słuchaj« i ostatni echad — „jeden, jedyny«.
Nie jest to bynajmniej dzieło przypadku. Ta różnica liter ma za zadanie wskazywać na znaczący symbol, sięgający w sferę tak istotnych zagadnień jak to, czy z punktu widzenia judaizmu religia Mojżeszowa ma być tylko narodową religią Izraela, czy też ma się stać religią uniwersalną, religią całej ludzkości. Zagadnienie to podsuwała już sama redakcja formuły wyznania wiary, »Słuchaj, Izraelu!« —powiada tu Mojżesz. A zatem pozornie zdawałoby się, że tylko Izrael został wezwany do uznania Jedyności Wiekuistego Boga. Tymczasem wiedziano skądinąd, że tak nie jest, że religia żydowska według Talmudu ma tylko czasowo charakter religii narodowej, liczy jednak na to, że wraz ze wzrostem ogólnoludzkiej kultury inne narody przyjmą dobrowolnie ideę jedynobóstwa i uznają biblijnego Boga za Boga i Stwórcę świata.
Pogodzeniu owej pozornej sprzeczności w służbie uniwersalizmu wiary Mojżesza poświęcona jest właśnie symbolika odmiennych liter, składających się na żydowskie credo. Ajin w wyrazie Szema ma wartość liczbową siedemdziesiąt, a według pojęć Talmudu na świecie jest siedemdziesiąt narodów. Zamykające zaś formułę Dalet ma wartość cztery, a cztery są przecież strony świata. Zatem pełna treść mistyczna Mojżeszowego wezwania, po uwzględnieniu zarówno treści dosłownej, jak i powyższych symboli, brzmi: »Słuchaj, Izraelu i wy, siedemdziesiąt narodów, i wy, cztery strony świata, że Pan, Bóg nasz, Pan jeden jest«.
Lecz to jeszcze nie cała treść, jaką można wyczytać z mistycznego znaczenia tych dziwnych liter. Izraelici stojący pod Synajem w dniach objawienia, do których Mojżesz odniósł bezpośrednio swe wezwanie i którzy mieli je przekazać przyszłym pokoleniom, byli również powołani do zaświadczenia wobec potomków, iż widzieli cuda synajskie i doświadczyli prawdy słów proroka. Została im zatem przypisana rola świadków wobec własnych dzieci. Tymczasem zasadnicze prawo Talmudu powiada, iż świadkiem, którego zeznanie ma rzeczywistą wartość, może być tylko ten, kto widział dany fakt, nigdy zaś ten, kto tylko słyszał. I słusznie — świadectwa oparte na słyszeniu mogą być przecież rezultatem łańcucha plotek, a nie stwierdzeniem realnej rzeczywistości. Ileż to razy w duszy człowieka powstaje złudna pewność co do jakiegoś zdarzenia jedynie na takiej podstawie, że ktoś słyszał, że drugi słyszał, że trzeci mówił. Dlatego też świadków nie mogących stwierdzić, że coś widzieli, lecz opierających się wyłącznie na słyszeniu, Talmud z góry dyskwalifikował i odrzucał
Tutaj zaś, w najważniejszej dla ludzkości chwili, gdy miało się wyjaśnić, czy świat nadal pozostanie pogański, czy też pozna światło prawdy, Mojżesz zwraca się do tych, którzy zostali powołani do roli autorytatywnych świadków zdarzenia największej wagi, nie wezwaniem »Zobacz,Izraelu«, lecz »Słuchaj, Izraelu«. Czy można wobec tego dać wiarę ich świadectwu?
Bezspornie twierdzącą odpowiedź na to pytanie niesie właśnie treść dwóch tajemniczych, mistycznie uwypuklonych liter wersetu Szema Jisrael. Gdy zestawimy je razem, otrzymamy hebrajski wyraz ed, oznaczający »świadka«. Stąd wniosek, że lud Izraela stojący u stóp Synaju w chwili objawienia był faktycznym świadkiem tego, co się wówczas rozgrywało, świadkiem, który wszystko widział na własne oczy, gdyż został mistycznie wezwany nie tylko do słuchania, lecz i do oglądania całego zdarzenia.
Zwolenników kabały zastanawiał też inny dziwny fakt, związany z wersetem Szema Jisrael: dlaczego wezwanie rozpoczyna się literą Szin, a kończy literą Dalet? Wszak jeśli zestawimy te dwie litery, otrzymamy w rezultacie wyraz szed, hebrajskie określenie na »złego ducha«. Co ma do czynienia zły duch z najświętszym wersetem biblijnym? Otóż i ten fakt nie jest bynajmniej przypadkowy i ma bardzo głębokie, doniosłe znaczenie. Wskazuje mianowicie, że czytanie Szema Jisrael i ciągła pamięć o treści tej modlitwy są najskuteczniejszą obroną człowieka przed diabłem i wytworem jego ducha —wszelkim grzechem na świecie».
/Tadeusz Zaderecki, „Tajemnice alfabetu hebrajskiego”, Wydawnictwo Pum Beditha, Warszawa-Lwów 1939, wydanie drugie: Wydawnictwo AGADE s.c., Warszawa 1994, ss.77-79/
Zdjęcie nagłówka pochodzi ze strony: https://www.youtube.com/watch?v=wxO09BUrkMk