W 1879 roku rabin Eliasz Sołoweyczyk wydał swój komentarz do Ewangelii Świętego Mateusza. Na okładce czytamy:  „Kol Kore, Biblia, Talmud i Ewangelia – Ewangelia Świętego Mateusza”, Paryż 1897, w Drukarni Polskiej Adolfa Reiffa. Rabin Sołowejczyk napisał podobno komentarz do całego Nowego Testamentu – niestety do naszych czasów prawdopodobnie dotrwał tylko poniżej zamieszczony utwór. 

Dla zachęty fragment Przedmowy: „Bracia Chrześcijanie! Od wieków macie uprzedzenia do mych współwyznawców, a przede wszystkim do Talmudu, którego nienawidzicie, a który w wielkim jest u nas poszanowaniu. Niestety! powiem wam szczerze, nie znacie go; chociaż nim gardzicie; sądzicie jak ślepy o kolorach. Nie was samych zresztą; bracia moi, obwiniam o nieświadomość i pogardę; są to «liszki małe, które psują winnicę Pana» (Pieśń n. P. II, 15), czyli ci zwodziciele nadęci pychą i nienawiścią, co zasłaniają wam oczy grubą chustą przesądu, wlewają truciznę do serc waszych i sieją niezgodę między braćmi – dla marnych kilku groszy!

Mój cel jest zupełnie odmienny, a dzieło moje wymierzone przeciwko ludziom kosztem prawdy zysku szukającym. I w rzeczy samej, będąc daleko od ojczyzny, nieszczęśliwy i osamotniony, nie spodziewam się hojnej nagrody za me trudy; nadaremnie prawdopodobnie poświęcam czas i zdrowie. Jeżeli Eklezyastes (ix,16) powiedział: «Mądrość ubogiego wzgardzona jest», cóż się stanie z moją nauką tak nieznaczną i jakiż mieć może skutek? – Lecz mniejsza o to! cel mój jest wielki, i śmiało przystępuję do dzieła. Chciałbym pogodzić braci Żydów z braćmi Chrześcijanami: «zadaniem Eliasza jest», jak mówi Talmud (Rozp. Edujot, viii, 7), «zbliżenie a nie rozdwajanie serc». Nie w ludziach, ale w Bogu pokładam zaufanie, że da mym słowom siłę przekonywającą, że przenikną do serc, jak z serca popłynęły. Jeżeli uśmierzą walkę, przytłumią niezgodę – dosyć mi będzie nagrody.

Wykażę, że Nowy Testament w zupełnej zostaje z Talmudem zgodności, nie tylko pod względem ustnego podania i Zakonu Mojżeszowego, ale i także pod względem zdań, nauki, ustaw i przepisów czysto rabińskich; że Nowy Testament różni się od Talmudu tylko w kilku miejscach, będących nadto przedmiotem sporów. Poznamy je w toku dzieła”.

Poniżej pliki do pobrania skanu utworu, który już od dawna znajduje się w domenie publicznej.

Kol Kore, Biblia, Talmud i Ewangelia – Ewangelia Świętego Mateusza”, Paryż 1897 – strona tytułowa

Kol Kore – część 1

Kol Kore – część 2

Polecam! To niezapomniana lektura.