3. Przykazanie [zapalania] świateł chanukowych. Światła chanukowe zapala się przez osiem dni Chanuki w ciągu pół godziny po zmroku.
/Szewa Micwot Derabanan, Siedem Przykazań Rabinicznych w: Ewa Gordon, Tarjag Micwot, 613 Przykazań Judaizmu oraz Siedem przykazań rabinicznych i Siedem przykazań dla potomków Noacha, Fundacja Laudera, Kraków 2000, s. 119, dostępne też w wydaniu Austerii, Kraków 2010/
Jest to drugie, z rabinicznych przykazań dotyczące zapalania świec i trzecie upamiętniające cud. Pierwsze, jak pamiętamy, upamiętnia cud uratowania Izraela przed zgotowaną im zagładą, drugie, to upamiętnienie cudu podczas przymierza synajskiego, podczas którego Izrael usłyszał dwie wersje przykazań dekalogu w jednej wypowiedzi Boga.
Co jest istotą święta Chanuka?
Tym razem cud dotyczy rozmnożenia poświęconej oliwy (przeznaczonej tylko do użytku w świątyni), której jednodniowy zapas palił się w menorze osiem dni (światło w menorze, raz zapalone, nie mogło zgasnąć, musiało być podtrzymywane przez codzienne dolewanie oliwy). To z tego powodu, a nie z powodu upamiętnienia walki narodowowyzwoleńczej, rabini ustanowili owe osiem dni święta Chanuka. Tak, tematem tego święta, wbrew pozorom, nie jest cud militarny, powstanie Machabeuszy, a cud uświęcenia, oliwa, poświęcenie i przywrócenie czystości świątyni w Jeruszalaim.
Chanukija (świecznik chanukowy) ma osiem ramion nie tylko z powodu upamiętnienia cudu i długości święta. Ma ich osiem, a nie siedem jak menora w której paliła się święta oliwa, gdyż Tora zabrania robienia sobie przedmiotów takich jak sprzęty w świątyni, do użytku osobistego. Przedmioty te były oddzielone (czyli święte), przeznaczone jedynie do użytku w świątyni. Na tej zasadzie święta była również receptura przygotowania oliwy do menory (zabronione jest uczynienie oliwy wg receptury opisanej w Torze do użytku poza świątynią). Przygotowanie rytualnie czystej oliwy trwało osiem dni – to dlatego menora paliła się w cudowny sposób przez osiem dni.
Zdjęcie wyświetlane jest z adresu: http://openmindedtorah.com/wp-content/uploads/2012/12/times-hanuka.jpg
Owe osiem ramion chanukiji jest pełne symboliki. Czasem taki świecznik ma szamesa, 'sługę’, który jest albo odczepiany, albo umiejscowiony pośrodku świecznika, wystając nieco ponad poziom ośmiu ramion (jak na zdjęciu nagłówka). Symbolizuje on świętego sługę Bożego – Mesjasza. Ale przede wszystkim chanukija nawiązuje do menory świątynnej.
Zdjęcie wyświetlane jest z adresu: https://jerrymabbott.files.wordpress.com/2014/12/wpid-screenshot_2014-12-17-08-35-51-1.png
Rabin Boaz Pasz, były rabin Krakowa, w swoim Komentarzu do parszy Tecawe napisał: „światła chanukowe mają nam przypominać o menorze z Beit haMikdasz (Świątyni), gdzie miejsce miał cud chanukowy, a ową menorę zapalać można było jedynie za pomocą oliwy z oliwek, jak napisane jest: »oliwy z oliwnika, czystej, wytłoczonej« (Szemot 28:20)”.
Rabin Pasz wyjaśnia: „W pierwszych słowach parszy [Tecawe] Haszem nakazuje Mojżeszowi – »A rozkażesz synom Israela, aby przynosili tobie oliwy z oliwnika, czystej, wytłoczonej, dla oświetlania, dla ciągłego zapalania światła…« (Szemot, 28:20)
Na świecie istnieje siedem mądrości (średniowieczna nauka dzieliła je na: matematykę, inżynierię, muzykę, astronomię, przyrodę, teologię i filozofię) i wszystkie one zawarte są w Torze, jak sugeruje nam tekst: »Mądrość zbudowała sobie dom i wyciosała siedem kolumn« (Księga Przysłów 9:1) – siedem kolumn Tory i mądrości”.
Boaz Pasz zwraca naszą uwagę, że „…oliwa reprezentuje uczonego (talmid chacham). Stanowi on oliwę płonącą w menorze, dzięki której menora – będąca samą Torą – daje światło. Talmid chacham jest treścią Tory, to on wydobywa jej światło, światło mądrości, na świat”.
Jezus i Chanuka
Słowa Jeszui: „Ja jestem światłością świata” można zrozumieć właśnie w kontekście wydobywania przez mędrca – jakim niewątpliwie był Jeszua – mądrości z Tory, jego interpretacji świętych słów. O znaczeniu tych słów pisałem już we wpisie: Kalendarz Jezusa.
I właśnie z powodu tej symboliki, jak i z powodu przywiązania Jeszui do Beit haMikdasz i jej świętości, nie mogło zabraknąć go w Jerozolimie podczas tego święta. Czytamy o tym w 10-tym rozdziale ewangelii Jana. Niestety chrześcijańskie tłumaczenia od wieków nie oddają kontekstu kulturowego (zobacz porównanie), gdyż używają określeń peryfrastycznych, które pozwalają pominąć nazwę tego święta, stąd przytoczę ten fragment, w tłumaczeniu Dawida Sterna:
„I nadeszła Chanuka w Jeruszalaim. Była zima, i Jeszua przechadzał się po terenie Świątyni, w Kolumnadzie Szlomo” (Johanan 10:22-23 NTPŻ [Nowy Testament Przekład Żydowski]).
Fragment ten stanowi dowód na to, że Jeszua obchodził to święto, ustanowione przez rabinów oraz jest jedną z najstarszych wzmianek o tym święcie!
Dla usprawiedliwienia chrześcijańskich translatorów można nadmienić, że rzeczywiście święto to nazywane było i jest nadal nazywane „Świętem Poświęcenia [Oczyszczenia] Świątyni”, jednak takie dosłowne tłumaczenie powoduje, że czytający, niezaznajomiony z tą tematyką, pomyśli, że była to jakaś epizodyczna uroczystość w świątyni, a nie Święto Świateł (jak nazywa Chanukę Józef Flawiusz), obchodzone rokrocznie przez religijnych Żydów.
Mesjańskie konotacje Chanuki sprawiają, że odpowiedź Jeszui, której udziela na pytanie Judejczyków: „Jak długo jeszcze będziesz nas trzymał w niepewności? Jeśli jesteś Mesjaszem, powiedz nam otwarcie!”, sytuuje się wśród rabinicznych interpretacji znaczenia tego święta: „Już wam powiedziałem, ale mi nie ufacie. Dzieła, które czynię w imieniu mojego Ojca, świadczą za mną…”, będąc kontestacją prób zbrojnego wprowadzenia czasów mesjańskich! To, sięgająca dwóch tysięcy lat wstecz, krytyka syjonizmu, który wprowadził laicką apoteozę powstania Machabeuszy (ze 164 r. p.n.e.) we współczesnym Izraelu.
Polecam ciekawe opracowanie dotyczące Chanuki pt. „Niech wasze światło zajaśnieje”, w którym autor, John J. Parsons twierdzi, że odpowiedź Jeszui była skierowana do Zelotów, ugrupowania dążącego do konfrontacji zbrojnej z rzymskim okupantem, które syjoniści, w swoim dążeniu do zaprowadzenia państwowości w Erec Israel (ziemi Izraela), stawiają współczesnym Izraelczykom za wzór.
Na koniec fragment z 2 Księgi Machabejskiej, której Żydzi (a za nimi protestanci), nie włączyli do kanonu Biblii hebrajskiej (czy to przypadek?), mówiący o pierwszej Chanuce: „Wypadło zaś tak, że w tym samym dniu, w którym świątynia była zbezczeszczona przez obcokrajowców, została ona oczyszczona, dwudziestego piątego tego samego miesiąca, którym jest Kislew. Z radością obchodzili uroczystość przez osiem dni na wzór Święta Namiotów […] na cześć Tego, który pozwolił im szczęśliwie oczyścić swoją świątynię. Wspólną zaś uchwałą i ślubowaniem postanowili, że cały naród żydowski będzie każdego roku obchodził ten dzień uroczyście”(2 Mach. 9: 5-8 BT).
Może też kogoś zainteresuje filmik (w języku angielskim) na temat Jezusa i święta Chanuka.
Zdjęcie nagłówka pochodzi ze strony https://jerrymabbott.files.wordpress.com/2014/12/wpid-screenshot_2014-12-17-08-35-51-1.png
Czytaj następny wpis: Czwarte przykazanie rabiniczne
I poprzednie z tego cyklu:
Trzecie przykazanie rabiniczne
Drugie przykazanie rabiniczne
Pierwsze przykazanie rabiniczne
Przykazania rabiniczne